Giải pháp mã vạch trong thương mại di động

Giải pháp mã vạch trong thương mại di động

Các chuyên gia kinh tế từng nhận định rằng kinh tế khó khăn là bài kiểm tra khắc nghiệt “sức khỏe” của doanh nghiệp ngành bán lẻ. Và câu chuyện này không chỉ diễn ra ở Việt Nam hay ở một vài nền kinh tế mà phổ biến trên toàn cầu.Tuy nhiên, trong bối cảnh khó khăn, cuộc cách mạng công nghệ di động – được dẫn đầu bởi điện thoại thông minh và các phần mềm ứng dụng – đang góp phần thúc đẩy hoạt động mua sắm. Nó tạo ra sự chuyển hướng căn bản trong mối quan hệ tương tác giữa thương hiệu hàng hóa, người tiêu dùng và nhà bán lẻ.

(TBVTSG) - N. Joseph Woodland, cha đẻ của kỹ thuật mã hóa các thông tin hàng hóa, đã qua đời vào ngày 12-12-2012 ở tuổi 91, khi mà việc sử dụng phát minh của ông – mã vạch – đã trở nên phổ biến trên toàn cầu. Ngày nay, mã vạch không chỉ được đọc nơi các quầy thu ngân mà ngay trên chiếc điện thoại di động người ta mang theo bên mình. Và với việc tích hợp camera và các phần mềm ứng dụng được cài đặt sẵn, chiếc điện thoại thông minh đã biến mã vạch trở thành giải pháp phục vụ việc tìm kiếm thông tin sản phẩm, mua sắm, thanh toán của người sử dụng.

Năm 1948, một giám đốc siêu thị ở Philadelphia đến gặp Viện trưởng Viện Công nghệ Drexel và đặt yêu cầu cho các kỹ sư tại đó thiết kế một kỹ thuật có thể mã hóa các thông tin cho từng loại sản phẩm ông đem bán. Vị Viện trưởng từ chối. Nhưng Bernard Silver, người bạn cùng nghiên cứu cao học với N. Joseph Woodland, đã nghe được thông tin kể trên và cả hai cùng bàn bạc về vấn đề này. Sự quan trọng của nhu cầu mã hóa thông tin hàng hóa đã trở thành nỗi ám ảnh của Woodland và ông bỏ dở việc học để tập trung tìm ra giải pháp. Woodland dành suốt mùa đông năm đó trên bãi biển Miami, dùng năm ngón tay tạo thành những vạch dài trên cát. Và ông ngẫu nhiên nhận ra rằng bề rộng khác nhau giữa các đường vạch có thể dùng để mã hóa các thông tin, tương tự như một loại phiên bản kéo dài những chấm và gạch trong bộ mật mã Morse.

Nơi bắt đầu của những đường vạch

Người thanh niên ngồi trên bãi biển Miami năm đó là một kỹ sư cơ khí, tự nhận xét mình có niềm say mê giải mật mã Morse kể từ ngày tham gia tổ chức hướng đạo sinh bởi sự đơn giản nhưng lại chứa đựng lượng thông tin gần như vô tận của nó. Ban đầu Woodland chọn khoảng cách giữa những vòng tròn đồng tâm làm nơi mã hóa thông tin sản phẩm, về sau các nhà sử dụng họp nhau lại và chọn hệ thống gồm những vạch thẳng một chiều (1-D) đặt nằm song song để tạo nên mã sản phẩm toàn cầu UPC (universal product code) gồm 12 chữ số cho mỗi một mặt hàng. Một hệ thống phiên bản khác gồm những đường vạch song song đi kèm một vạch kiểm soát cũng trở nên thông dụng nhờ đặc tính có thể gia tăng hay giảm bớt chữ số, được gọi chung là số mã hàng hóa quốc tế (international article number) thường được viết tắt là EAN. Tính chất đơn giản và sự đồng nhất giữa các mã vạch 1-D giúp cho các thiết bị chuyên dụng khác nhau đều có thể đọc thông tin của bất kỳ sản phẩm nào, từ nguồn gốc, xuất xứ cho đến chất lượng, kiểu dáng và cuối cùng là giá cả.

Khi lượng thông tin cần được mã hóa trở nên lớn hơn và phức tạp hơn, người ta bắt đầu thiết kế loại mã vạch hai chiều (2-D) trông giống như một hình chữ nhật chứa những ký hiệu hình học theo các thứ tự và khoảng cách quy ước. Mã vạch 2-D trở nên phổ biến nhanh chóng nhờ vào sự phát triển của thương mại di động. Các thiết bị di động như điện thoại thông minh hay máy tính bảng được sử dụng vào việc tìm hiểu thông tin, mua sắm, thanh toán thông qua màn hình hay camera cùng với một phần mềm ứng dụng. Nhờ vào các thiết bị này được gắn ở trước các cửa hiệu hoặc các khu mua sắm công cộng, chúng ta có thể nhìn thấy quang cảnh mua sắm trực tuyến trên các quầy hàng ảo cũng nhộn nhịp không kém hoạt động mua bán thực tế tại các siêu thị và cửa hàng. Phần mềm ứng dụng cho phép khách hàng tìm hiểu sản phẩm kỹ càng hơn, so sánh và chọn lựa cùng một loại hàng hóa được cung cấp bởi nhiều nhà sản xuất khác nhau, và đi đến quyết định mua sắm và chuyển tiền thanh toán cho món hàng.

Trong bối cảnh thương mại di động đang trở thành xu hướng, các nhà quảng cáo đã khai thác mã vạch làm nơi cung cấp thông tin quảng bá cho nhà sản xuất hay nhà phân phối. Một mặt các mã 2-D được chuyển thành mã 1-D để cho các loại  điện thoại di động thông thường cũng có thể tham gia vào quy trình mua sắm, mặt khác, các mã 1-D được kích hoạt để mang các thông tin quảng cáo đến cho những người muốn tìm hiểu về nhà sản xuất. Tuy nhiên, mã 2-D vẫn là môi trường tốt hơn cả cho ngành quảng cáo nhờ vào tính năng cung cấp nhiều thông tin. Mã 2-D cũng được in trên những trang quảng cáo truyền thống (báo in) và trên các bức thư, các catalogue gửi đến cho khách hàng.

Có thể nói, mã vạch ngày nay đã trở thành một công nghệ phổ biến nhờ vào ba đặc tính: đơn giản để cả nhà kinh doanh và người tiêu dùng luôn sẵn lòng sử dụng, có tính thống nhất để mọi người cùng chấp nhận một hình thức chung, và có tính “gieo mầm hạt giống” trên thị trường.

Từ hộp ngũ cốc, lon nước, cuốn sách cho đến thiết bị của xe hơi đều được in thẻ mã vạch toàn cầu UPC cho dù những mặt hàng đó được sản xuất và được bày bán ở nhiều nơi khác nhau trên thế giới. Chỉ cần đọc các mã vạch dán trên hộp hàng là bạn có thể biết được lộ trình mà nó đã đi qua.

Mã vạch trong sự phát triển của thương mại di động

Nội dung thông tin bên trong mã vạch 2-D.

Công ty tư vấn chiến dịch quảng cáo Scanbuy cho biết lượng người sử dụng điện thoại di động để quét mã vạch nhằm tìm hiểu thông tin, mua bán và thực hiện thanh toán toàn cầu trong năm 2010 đã tăng đột biến đến 16 lần so với năm trước đó, trong đó số lần quét mã vạch của quý 4-2010 gấp đôi số lần của quý trước đó. Với tốc độ gia tăng đến chóng mặt này cùng với việc nhiều phần mềm ứng dụng được cung cấp miễn phí, Giám đốc điều hành Mike Wehrs của Scanbuy cho rằng việc sử dụng mã vạch trong thương mại di động đã trở thành một xu hướng trong tiêu dùng, nghĩa là đã vượt qua giai đoạn chấp nhận ban đầu.

Bản báo cáo của Scanbuy đã cung cấp những số liệu thống kê về xu hướng người tiêu dùng sử dụng điện thoại di động để quét mã vạch hàng hóa, bao gồm mã 1-D truyền thống theo dạng UPC hoặc EAN, và mã 2-D. Những thống kê chi tiết này đang tạo thành cơ sở cho nhiều công ty muốn chinh phục thị trường quảng cáo dựa trên mã vạch.

Cụ thể, tốc độ sử dụng mã vạch trong thương mại di động tiếp tục tăng thêm 297% trong năm 2011, và trong số lần quét mã vạch có đến 68% nhắm vào các phiên bản 2-D hình chữ nhật, 32% vào các mã vạch song song truyền thống 1-D. Càng về cuối năm 2011, lượng mã 2-D càng được quét nhiều hơn, lên đến 72% trong quý 4-2011. Một trong những nguyên nhân là người mua muốn tìm hiểu thông tin sản phẩm cặn kẽ hơn, phần khác là ngày càng có nhiều nhà sản xuất chọn 2-D làm mã vạch để vừa cung cấp thông tin vừa quảng cáo cho doanh nghiệp mình.

Các nhà phân tích thị trường nhận định rằng chưa bao giờ mã vạch lại có khả năng “gieo mầm” thị trường tốt như lúc này. Trong khi Google, Apple, các ngân hàng và công ty thẻ tín dụng chia thị phần trong lĩnh vực thanh toán thông qua thẻ tín dụng (credit card) thì công ty Square của nhà đồng sáng lập mạng xã hội Twitter Jack Dorsey đã đi tiên phong trong việc biến mã vạch thành phương tiện thanh toán đơn giản và dễ dàng, bắt đầu từ việc ứng dụng trong hệ thống cửa hiệu cà phê Starbucks. Điều này cũng dẫn đến một điều dự báo rằng phương thức thanh toán qua thẻ tín dụng – vốn trước nay được xem là phương tiện thanh toán di động độc tôn – sẽ phải đối mặt với áp lực cạnh tranh đến từ một phương tiện mới là thanh toán qua mã vạch di động (mobile bar code payment).

Mã vạch mỗi ngày một trở nên phổ biến trong việc kết nối người sử dụng điện thoại di động với các thông tin sản phẩm trình bày trong các cửa hàng hay trên các áp-phích cùng các trang quảng cáo. Giải pháp này cũng đang góp phần vào sự phát triển của ngành thương mại điện tử khi ngày càng có nhiều người sử dụng điện thoại để chi trả cho việc mua hàng hóa hoặc dịch vụ. Nhiều công ty bán lẻ và người tiêu dùng đã quen với việc sử dụng mã vạch vào hoạt động thanh toán vì vừa nhanh chóng vừa dễ dàng. Trong khi Google hay Isis phát triển hệ thống thanh toán di động NFC (near-field communications) trên các thiết bị tương đối đắt tiền và dòng điện thoại chọn lọc, thì công nghệ thanh toán qua mã vạch di động không kén dòng điện thoại và người sử dụng có thể nhận được các phần mềm hỗ trợ ứng dụng miễn phí.

Chỉ tính riêng trong hệ thống cửa hiệu bán cà phê như Starbucks mà lượng người sử dụng mã vạch để thanh toán di động đã lên đến 42 triệu, thông qua ứng dụng Starbucks Card Mobile app. Công ty thanh toán điện tử PayPal cũng đã đưa ra những phần mềm ứng dụng mới để người sử dụng điện thoại có thể kết nối thông tin mã vạch vào tài khoản giao dịch của mình. Nhà bán lẻ LevelUp cũng giới thiệu ứng dụng kết nối thông tin mã vạch với thẻ tín dụng hay thẻ ghi nợ của khách hàng, tạo thành một thứ mã vạch duy nhất để thực hiện việc thanh toán.

Thương mại di động là tương lai của ngành bán lẻ.

Khi người tiêu dùng sử dụng thiết bị di động và phần mềm ứng dụng của chúng để tìm kiếm, truy cập, so sánh và mua sắm hàng hóa thì giải pháp di động đang trở thành một kênh kinh doanh quan trọng cho ngành bán lẻ. Các nhà bán lẻ đang cố gắng thích nghi và nắm bắt cơ hội từ khuynh hướng mua sắm thông qua công nghệ di động của các khách hàng. Không chỉ tích cực giới thiệu các catalogue hàng hóa, các loại hóa đơn, các phiếu khuyến mãi trong môi trường mua sắm di động, nhiều nhà bán lẻ còn đặt hàng thiết kế các ứng dụng di động riêng cho thương hiệu mình.

Ngành công nghiệp thương mại di động

Các công ty nghiên cứu và các nhà phân tích thị trường đang quan tâm đến sự phát triển của trào lưu ứng dụng công nghệ di động ở người mua lẫn người bán hàng, nhằm giải mã nguyên nhân chuyển đổi hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Điều này giúp họ tìm ra động cơ tăng trưởng đằng sau công nghệ bán lẻ di động, cùng với những cơ hội, thách thức và dự đoán cho tương lai của ngành bán lẻ.

Sự ra đời của thương mại điện tử tạo nên cuộc chuyển hướng đầu tiên trong cách mua bán, cho phép người tiêu dùng có thể mua hàng ở bất cứ nơi đâu chỉ với chiếc máy tính có kết nối Internet. Nó cho phép khách hàng vượt qua các ranh giới để tiếp cận thị trường toàn cầu. Nhưng sự xuất hiện của thiết bị di động cùng với sự chuyển đổi từ việc sử dụng điện thoại thông thường sang điện thoại thông minh và máy tính bảng cũng như sự xuất hiện của những kho phần mềm ứng dụng di động đang làm cho trật tự của ngành bán lẻ một lần nữa bị đảo lộn.

Chỉ với một thiết bị di động thông minh, khách hàng như được bước vào một cửa hiệu, tìm kiếm sản phẩm, so sánh giá cả và tính chất cùng chất lượng món hàng giữa những thương hiệu khác nhau, rồi chọn mặt hàng, trả tiền hóa đơn và ra về với món hàng ưng ý nhất. Công nghệ di động đã hỗ trợ người tiêu dùng thực hiện tất cả các việc đó một cách nhanh chóng và đơn giản ngay tại cửa hàng trên phố hay trong các cửa hàng ảo trên mạng Internet. Các nhà bán lẻ đang được trao một công cụ hữu hiệu để có thể liên lạc, tìm hiểu nhu cầu và cung cấp những thông tin và các lời khuyên khả dĩ ảnh hưởng lên quyết định của mua sắm của khách hàng.

Các kết quả khảo sát cho thấy công nghệ di động đang từng bước lấn thị phần trong thị trường bán lẻ. Đơn cử, ở Mỹ, trong năm 2010 thương mại di động chỉ chiếm 1% với giá trị 3 tỉ đô la Mỹ thì đến năm 2016 được dự báo sẽ tăng lên 31 tỉ đô la, chiếm đến 7% mức thị phần thương mại điện tử toàn cầu. Thương mại di động đang chuyển từ một kênh liên lạc sang vai trò của kênh tương tác giao dịch giữa nhà bán lẻ và người tiêu dùng.

Thúc đẩy công nghệ bán lẻ di động

Có nhiều yếu tố cùng một lúc thúc đẩy ngành thương mại di động di động. Trước hết là tính phổ biến của các thiết bị di động, từ điện thoại thông minh đến máy tính bảng, không chỉ ở các nước phát triển mà còn ở các nền kinh tế đang phát triển như Việt Nam. Một khi người sử dụng thiết bị có thể tải về các ứng dụng di động cần thiết thì họ nhanh chóng chấp nhận hình thức mua sắm mới, vừa dễ dàng vừa tiện lợi. Mua sắm di động đang trở thành một phần trong lối sống mới của họ, và lẽ dĩ nhiên các nhà bán lẻ không còn sự lựa chọn nào khác là tích hợp chiến lược kinh doanh vào đó.

Thứ hai, sự cạnh tranh thị trường trong môi trường kinh tế suy thoái kể từ năm 2007 đến nay buộc các nhà bán lẻ phải chọn những giải pháp có chi phí thấp, có tính năng động và sáng tạo nhưng lại cho họ khả năng tiếp cận thị trường nhanh hơn và rộng lớn hơn. Các giải pháp di động, một khi tích hợp được với hệ sinh thái bán hàng hiện hữu, có thể mang lại những trải nghiệm mua sắm phong phú cho khách hàng. Người ta chỉ cần quét mã vạch trên một sản phẩm hay trên catalogue trực tuyến của sản phẩm đó và rồi so sánh giá. Việc này không chỉ giúp rút ngắn quá trình mua sắm mà còn giúp người tiêu dùng có được quyết định đúng đắn.

Ngày nay, công nghệ di động trong ngành bán lẻ không chỉ thiết yếu cho việc quảng cáo sản phẩm và quảng bá thương hiệu mà còn giúp gia tăng tiềm lực trong toàn hệ thống, xét cả về ngắn hạn cũng như dài hạn. Giải pháp di động làm cho tiến trình mua bán trở nên trơn tru và nhanh chóng không chỉ bởi chính năng lực của nó mà cả trong sự phối hợp với các công nghệ tiên tiến khác.

Nói một cách ngắn gọn, công nghệ di động đang tạo nên năng lực mới cho nhà bán lẻ trong việc quản lý các kho hàng và cửa hiệu, làm cho việc mua sắm của khách hàng trở nên vừa nhẹ nhàng vừa thú vị. Với việc giúp người mua hàng biết vị trí của cửa hàng gần nhất và giúp họ truy cập tìm hiểu món hàng ngay trên đường đi, công nghệ bán lẻ di động đang hội nhập không ranh giới vào tổng thể thương mại giữa các hình thức mua bán khác nhau.

Nhu cầu xây dựng kênh thương mại di động

Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy việc áp dụng thương mại di động không chỉ tạo ra ảnh hưởng to lớn cho việc giới thiệu thương hiệu ra bên ngoài mà còn làm gia tăng năng suất của nhân viên bên trong doanh nghiệp, giảm bớt mức hư hao tài sản, giảm thiểu chi phí vận hành. Bên cạnh đó, việc đưa ra các quyết định kịp thời cũng góp phần cải thiện quy trình mua bán và năng lực kinh doanh. Kết quả điều tra trong năm 2011 của công ty Cisco cho thấy việc áp dụng công nghệ di động đã làm tăng thêm đến 10% biên độ lợi nhuận cho các nhà bán lẻ.

Tuy nhiên, con đường khai thác thương mại di động không hẳn luôn bằng phẳng. Trước hết, do trên thị trường có quá nhiều loại thiết bị di động được điều hành bởi những nền tảng công nghệ khác nhau nên các nhà bán lẻ buộc phải lựa chọn các giải pháp thích ứng chung. Khả năng kết nối Internet cũng như sự phổ biến của băng thông rộng trong một vùng địa lý cũng đáng được quan tâm để bảo đảm cho doanh nghiệp có được lượng khách hàng đông đảo. Cũng cần quan tâm đến tính riêng tư của khách hàng, và cần tính đến khả năng cung ứng của doanh nghiệp vào lúc cao điểm trong mùa mua sắm hay các dịp lễ hội.

Với thương mại di động, nơi mà nhà sản xuất hay chủ thương hiệu và nhà bán lẻ có thể tương tác trực tiếp với khách hàng, thì tính cá nhân riêng tư rất quan trọng. Hệ thống bán lẻ Sephora dùng máy soi da để tạo cho mỗi khách hàng một mã số nhận diện (ID), sau đó gửi cho khách hàng những thông báo về sản phẩm thích hợp với màu da của họ. Nhiều ứng dụng trên điện thoại di động tập trung vào việc sử dụng các thông tin cá nhân để cải thiện và cá nhân hóa kinh nghiệm như tự động thông báo đến khách hàng những món hàng, dịch vụ mà họ có thể đang cần.

Thương mại di động đã cho thấy sẽ đóng vai trò quan trọng trong ngành bán lẻ. Điều này buộc các doanh nghiệp ở Việt Nam, dù là quy mô nhỏ và vừa, phải quan tâm đến công nghệ bán lẻ di động ngay từ bây giờ, dấn thân vào môi trường mới này và học hỏi trải nghiệm mua sắm từ chính các khách hàng của mình. Doanh nghiệp phải chọn các giải pháp công nghệ bán lẻ sao cho khách hàng sử dụng các nền tảng hay hệ điều hành thiết bị khác nhau vẫn có thể tiếp cận với kho hàng, mặt khác phải luôn theo dõi các dữ liệu phân tích để biết hành vi mua sắm của người tiêu dùng thông qua hình thức thương mại mới rất nhiều triển vọng này.

Trên thực tế, các công ty thanh toán di động như Square thường cung cấp miễn phí các ứng dụng này cho khách hàng của họ. Việc chuyển đổi liên kết giữa mã vạch với thẻ tín dụng không chỉ giúp người mua sắm có nhiều thông tin qua việc đọc mã vạch mà còn là điều kiện để giúp họ tích lũy điểm, nhận các phiếu giảm giá, phiếu khuyến mãi hay quà tặng từ nhà sản xuất. Mã vạch, đặc biệt là mã 2-D, đã trở thành hiện thân của một công ty ngay trên sản phẩm của họ, làm cho việc thanh toán qua mã vạch di động trở thành một thứ sức hút giữa nhà sản xuất hay nhà phân phối và người tiêu dùng.

Đây hẳn là một xu hướng chung. Điều này rất có ý nghĩa đối với những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng về công nghệ thông tin và viễn thông nhanh chóng như Việt Nam. Vấn đề cấp bách hiện nay là tạo ra một hệ thống luật lệ và quy định thương mại điện tử minh bạch, đầy đủ để thúc đẩy hoạt động thanh toán di động. Trên thực tế, thanh toán di động dựa trên mã vạch là phương tiện dễ dàng để phổ biến và đẩy nhanh tốc độ phát triển thương mại điện tử ở Việt Nam.

-------------------------------------------------------------

Công ty TNHH TMDV và phát triển thị trường Tân Phát Tại Sài Gòn: Số 81 Cách mạng T8,Quận 1, TPHCM,  Tel: (028)730 666 86 -0941581166   Tại HN: Số 33 Võ Văn Dũng,Quận Đống Đa, Hà Nội, Tel: (024) 35. 666.555 , (024)73003666 -------------------- Phòng bán hàng dự án chuỗi siêu thị, nhà máy KCN: 0912270988 , 0917886988 / Email:tt06@tanphat.com.vn Phòng Bán hàng cho các đại lý: 091.227.0988 , 091.666.0504 , 091.666.0042 /  Email: pp01@tanphat.com.vn